De kosten van een indexfonds of ETF zijn opgebouwd uit diverse posten. In dit uitgebreide artikel legt Gerben uit hoe je deze kosten precies kunt bepalen. Ook heeft hij de kosten van een aantal ETF’s en indexfondsen, welke populair zijn binnen de FIRE-beweging, op een rijtje gezet.

Het woord is aan Gerben:

Inleiding

Ik ben niet iemand die met FIRE bezig is als in dat ik vroeg met pensioen wil. Vind mijn werk veel te leuk. Ik hou wel van keuzevrijheid en beleggen tegen lage kosten. Dus ik vind veel aansluiting in de FIRE community en heb zo deze blog ooit ontdekt. Op naar de inhoud.

Kosten van indexfondsen en ETF’s vergelijken kan eenvoudig lijken. Je pakt de “Total Expense Ratio” (TER) uit de factsheet van het fonds en die vergelijk je met die van een ander fonds. Het is helaas wat ingewikkelder.

In de TER zitten kosten als dividendlekkage en interne transactiekosten van het fonds niet verwerkt. Aan de andere kant kan een fonds weer wat extra inkomsten genereren door aandelen uit te lenen. Deze kosten of opbrengsten kunnen vrij substantieel zijn. Om de totale kosten van een ETF of indexfonds te bepalen is het daardoor belangrijk hier ook naar te kijken. In dit artikel ga ik proberen te helpen een idee te krijgen van de totale kosten van een aantal populaire fondsen.

Dit is niet heel eenvoudig en ik ga in dit artikel soms diep in de details naar de interne werking van fondsen. Dit verhaal is daarmee minder geschikt voor beginnende indexbeleggers. Voor hen is het verstandig eerst introducerende informatie over indexfondsen te lezen. Boeken als De schitterende eenvoud van indexbeleggen (Wintermans, 2009) of De beleggingsillusie (Kerdel en Schukken, 2014) geven een goede introductie.

Ik gebruik voornamelijk de zogenaamde kosten benadering methode en de tracking difference methode als controlemiddel. Alle berekeningen zijn gewoon openbaar, mocht je alle details willen zien dan kan je hier kijken. Buiten kosten zal ik ook wat andere punten per fonds meenemen zoals bijvoorbeeld ESG-beleid en broker opties.

Overzicht fondskosten

Om te beginnen geef ik hier eerst een overzicht van de berekende fondskosten voor een aantal Developed World fondsen. Verderop in het artikel leg ik de in de figuur gebruikte afkortingen uit en geef ik aan hoe ik de kosten per fonds berekend heb.

Benadering van de totale kosten per World fonds in het verleden bij 2,5% dividend
Benadering van de totale kosten per world fonds in het verleden bij 2,5% dividend

Methodiek kosten bepalen

Er zijn twee methoden om naar de totaalkosten van index fondsen te kijken. Ik pas ze beide toe. Onderstaand vind je toelichting per methode met uitleg wat de voor- en nadelen zijn.

Methodiek 1: Tracking difference methode

Wat is de tracking difference? Je pakt de performance van de bruto index welke het fonds volgt en daarna haal je daar de fonds performance zelf vanaf. Het verschil ertussen zijn waarschijnlijk alle kosten.

Trackingdifferences.com is een site die voor ETF’s veel van dit soort data verzameld. Zij vergelijken wel tegen de netto index. Netto index gaat uit van maximale dividendbelasting. Ik pak de bruto index omdat ik ook dividendlekkage wil zien. Een bruto index gaat uit van geen dividendbelasting. Ook pakken zij de cijfers uit de EBI. Die cijfers zijn meestal maar precies tot één achter de komma, waar het kan probeer ik twee cijfers achter de komma data te gebruiken.

Voordelen:

  • Is redelijk sluitend, kans dat kosten missen is klein.
  • Makkelijk te bepalen. Dus snel voor veel fondsen te doen.

Nadelen:

  • Een fonds kan en zal nooit 100% een index volgen. Een index is een kunstmatig iets, niet gehinderd door de praktijk. Bijvoorbeeld: een index gaat ervan uit dat als een aandeel dividend uitkeert dit op exact hetzelfde moment weer is geherinvesteerd in hetzelfde aandeel. Dat is in de praktijk vrijwel onmogelijk.
  • Een fonds kan aan securities lending doen en daar inkomsten uit genereren. De tracking difference ziet er dan beter uit. Maar dit is wel in ruil voor wat extra risico.
  • Je kijkt achteruit. Als een fonds de TER of andere kosten heeft verlaagd in de afgelopen jaren dan krijg je geen representatief cijfer voor de toekomst. Je kan dit repareren door de huidige kosten in kaart te brengen en daar de kosten uit het verleden vanaf te halen. Als je dit verrekent met de tracking difference uit het verleden dan kom je wel tot een voorspelling voor de toekomst.
  • Per jaar kunnen er wat afwijkingen van de index zijn, er is 4-5 jaar aan data nodig om tot een goed gemiddelde te komen.
  • Als een fonds geen volledige replicatie doet van de index die gevolgd wordt, dan is de tracking difference geen goede maatstaaf voor de kosten.
  • Sommige fondsen passen zogenaamde swing pricing toe om in- en uitstapkosten af te dekken. Hiervoor past men de koers aan. Performance kan er anders uitzien als er een swing correctie op zit.
  • Dividend en belastingen wisselen per jaar. Als er in een jaar veel dividend is, zoals bijvoorbeeld in 2019, dan is de tracking difference van fondsen met wat meer dividendlekkage groter dan in een jaar met weinig dividend.
  • Voor de Nederlandse Fiscale Beleggingsinstellingen (FBI’s) werkt het niet goed. Zij betalen initieel gewoon wel dividendbelasting. Het jaar erop wordt dividend doorgezet naar de beleggers. Dit zorgt voor een paar problemen:
    • Doordat men herbelegt met netto dividend ontstaat er een “cash/tax drag” in het fonds. Het fonds blijft achter bij de bruto index. Dit geld krijg je wel terug via de belastingdienst. Dus het zijn geen harde kosten, maar je verliest wel wat rendement. Je zit netto gewoon wat meer in cash als je zou denken. Ik zie dit als een soort “opportunity costs”.
    • Buiten de fonds cash/tax drag is er ook nog een persoonlijke cash drag. Pas bij dividend uitkeren naar jou houden ze 15% in die jij kan terug claimen bij de belastingdienst. Daar zit het belastingvoordeel van FBI’s. In de weerspiegelde rendementen in de factsheet gaan ze ervan uit dat jij dat geld al meteen terug hebt van de belastingdienst op moment van dividend uitkeren en meteen herinvesteert. Dit zal vaak niet het geval zijn, tenzij je een voorlopige teruggave hebt lopen bij de belastingdienst op ingehouden dividendbelasting.
    • Het dividend van een lopend jaar wordt verdeeld over de beleggers op moment van dividend uitkeren in het volgende jaar. Als het fonds een uitstroom van beleggers heeft dan krijg jij meer dividend, bij instroom andersom. Dit soort cijfers gaan gewoon mee bij het berekende rendement in de factsheet en dan geeft de tracking difference dus geen goede indruk meer van de kosten.
  • Dezelfde persoonlijke cash drag heb je bij Amerikaanse fondsen ook, maar de cash drag binnen het fonds zoals bij Nederlandse fondsen bestaat daar weer niet.

Conclusie tracking difference methode

Al met al een redelijke methode. Maar met name bij Nederlandse fondsen is het door de complicaties minder verstandig om erop te focussen. Bij de andere fondsen zal het worden ingezet als controlemiddel om te kijken of de kosten benadering methode compleet is. Het kostenplaatje is waarschijnlijk vrij compleet als de tracking difference uit het verleden matcht met de kosten uit het verleden.

Methodiek 2: Kosten benadering methode

Aanpak: je haalt alle kosten zoals TER, dividendlekkage en interne transactiekosten uit de jaarverslagen. Voor zover mogelijk heb ik alle kosten proberen te vinden in de jaarverslagen. Jaarverslagen kijken natuurlijk altijd achteruit. Voor interne transactiekosten, securities lending inkomsten en dividendlekkage heb ik steeds een representatieve periode uit het verleden gepakt. Meestal de laatste twee jaar.

Voordelen

  • Meer inzicht in ieder aspect van de kosten.

Nadelen

  • Interne transactiekosten bestaan uit transactieprovisie, spread en market impact kosten. Meer info daar over hier of hier. In de jaarverslagen worden alleen de transactieprovisie kosten meegenomen. De minder harde kosten zoals spread en market impact worden buiten beschouwing gelaten. Juist fondsen met een ESG beleid hebben meer van dit soort minder harde kosten die dan dus niet meegenomen worden.
  • Andere minder harde kosten zoals cash drag, tax drag kan je ook niet meenemen.
  • De Nederlandse fondsen melden geen dividendbelasting-lek in de jaarverslagen. Zie meer info in de paragraaf over dividendlekkage.

In- en uitstapkosten

In- en uitstapkosten laat ik normaal gesproken buiten beschouwing. Bij een fonds is er meestal swing pricing en bij een ETF betaal je wat spread aan de market maker. Dit soort eenmalige kosten maken geen enorme verschillen op je lange termijn rendement.

Conclusie methodiek

Mijn doel is (was) om voor ieder fonds tot een vergelijkbaar kostencijfer te komen. Het beste was als alle kosten in de jaarverslagen te vinden zouden zijn. Dan hadden we met de kosten benadering methode een manier die bij alle fondsen werkt. En konden we zonder aannames de kosten van fondsen met elkaar kunnen vergelijken. Dit doel blijkt helaas niet haalbaar te zijn, maar de kosten benadering methode komt in ieder geval een eind in de buurt.

Omdat de tracking difference methode te veel beperkingen kent voor Nederlandse fondsen gebruik ik als basis de kosten benadering methode. De tracking difference zet ik in als controlemiddel, maar met name bij Nederlandse fondsen is het minder verstandig om erop te focussen.

Domicilie van fondsen en dividendlekkage

Afhankelijk van de domicilie (het vestigingsland) van het fonds is er een bepaalde dividendlekkage. Even een samenvatting hier:

Nederlands

Nederlandse fondsen (ETF’s en fondsen) houden bij de belegger 15% dividend belasting in. Deze kan je altijd verrekenen als particulier als je aangifte inkomstenbelasting doet. Dit zit buiten enige box. Dus ook als er geen inkomen is krijg je deze terug.

Verder hebben deze fondsen, als ze een fiscale beleggingsinstelling zijn, waarschijnlijk vrij weinig interne dividendlekkage. Voor een groot deel kan dividendlekkage worden voorkomen, echter niet voor 100%.

Alles tot 15% kan men meestal verrekenen. Er zijn echter ook landen waarbij er na het verdragstarief nog steeds meer dan 15% dividendbelasting betaald moet worden. Zuid-Korea, Australië en Finland worden door aantal fondsaanbieders als voorbeelden aangehaald waarbij dat is.

Ook moet men vaak veel moeite doen en kunnen het lange trajecten zijn om betaald dividend uit het buitenland terug te krijgen. Zeker in niet westerse landen. Een fonds overweegt dan of de tijd en moeite wel opweegt tegen de eventuele besparing.

In de jaarverslagen wordt helaas niet vermeld hoeveel er dan lekt. Ik heb bij een aantal fondsen navraag gedaan hoe dit nu (2021) zit:

  • VanEck: Het is 95%-98% van de dividendbelasting die we terug kunnen halen. Niet 95-98% van het dividend.
  • Northern Trust (NT): beantwoorden helaas geen vragen van particulieren. Via Meesman en BND proberen te achterhalen.
  • Meesman: geeft zelfde als VanEck aan dat het over enkel de belasting gaat en niet over het hele dividend. Actuele percentages kan men niet aangeven. Wisselt ook per jaar.
  • Actiam: vergelijkbare reactie als Meesman.
  • Brand New Day:
    • NT-fondsen die BND voert (small en emerging): 100% dividend efficiënt. BND plaatst daarbij de kanttekening dat dit is wat NT aangeeft, maar dat men zelf eigenlijk denkt dat het niet kan. Zeker niet in emerging markets.
    • Wereld fonds: hoog in de 90% dividend efficiënt: “Voor de Wereld Indexfondsen is helaas niet aan te geven voor welk percentage het dividendlek opgelost is, maar dat zit wel hoog in de 90%. Dit getal varieert door wijzigingen in belastingregimes, hoogte van dividenduitkeringen per land en of en hoe snel het lukt om eventueel te hoog ingehouden dividendbelasting terug te vorderen. Verder lekt dividend weg dat ingehouden wordt en hoger is dan 15%: boven de 15% mogen we van de Nederlandse fiscus niet verrekenen. Finland heeft bijvoorbeeld haar wetten aangepast waardoor sinds januari (2021) 30% dividendbelasting op Fins dividend geheven wordt. De helft van die dividendbelasting kan dus verrekend worden, maar de andere helft lekt helaas weg. Het scheelt dat Finland maar ongeveer 0,40% van het fonds is, dus die impact is marginaal, maar wel een voorbeeld van hoe ondanks de dividendefficiëntie er toch een klein lek kan blijven bestaan.”

Aanname

Wereldwijd (MSCI ACWI) is het gemiddelde volledige dividendbelasting-percentage rond de 21% geweest de afgelopen 10 jaar. Bij 95%-98% zouden we dus een dividendlekkage hebben van 0,42%-1,05% ten opzichte van het uitgekeerde dividend voor Nederlandse fondsen. Er zal vast een verschil zitten tussen Developed Markets en Emerging Markets. Maar dit blijft allemaal wat gissen omdat er helaas geen data is.

Amerikaans

Amerikaanse ETF’s houden ook bij de belegger 15% dividend belasting in. Deze kan je alleen in box 3 verrekenen. Je moet al best wat box 3 belasting aan het betalen zijn wil je 15% belasting over bijvoorbeeld 2,5% dividend kunnen verrekenen, zeker met een fiscaal partner. Als je nog niet in box 3 kan verrekenen dan mag je dit wel doorschuiven.

Let zeker op bij jaren waarbij je geen inkomsten hebt. Hier kan je door verrekenen in box 3 algemene heffingskorting mislopen. Zie hier een rekenvoorbeeld. Voor zover ik weet mag je het verrekenen hiervan niet doorschuiven. Kijk eerst goed naar je belasting situatie, anders zijn ze netto toch duurder.

In Amerika hoeven deze fondsen geen dividendbelasting te betalen, daarbuiten wel. Nu heeft Amerika een vrij groot aandeel in deze meeste world indexen waardoor er maar tussen de 4-5% lekkage ten opzichte van het uitgekeerde dividend over blijft.

Iers

Ierse ETF’s houden geen dividendbelasting in. Dus geen bijzonderheden met verrekenen.

Er is meestal wel een intern dividendlek bij Ierse ETF’s. Ierse ETF’s hebben hierdoor soms een wat mindere naam. Maar vergeet niet dat een volledig lek bij MSCI ACWI (developed world + emerging markets) in het verleden op ongeveer 21% ten opzichte van het uitgekeerde dividend neerkwam en dat de Ierse ETF’s dat door goede belastingverdragen vaak tot al 11-12% terug weten te brengen. De gemiddelde breakdown van die 11-12% was over de afgelopen vijf jaar grofweg als volgt:

Breakdown dividendlekkage Ierse ETF’s afgelopen vijf jaar
Breakdown dividendlekkage Ierse ETF’s afgelopen vijf jaar

De US heeft hier dus het grootste aandeel in. Daar valt eventueel wat aan te doen, daar kom ik op terug bij Invesco.

Amerikaanse bedrijven keerden in het verleden wel iets minder dividend uit dan het wereldwijd gemiddelde. Bij benadering zou je je totale dividendlek 7% (59% van 12%) naar beneden kunnen brengen: dus rond de 5% in totaal.

Conclusie dividendlekkage per domicilie

Nederlandse Fiscale beleggingsinstellingen zijn vrij dividend efficiënt met waarschijnlijk maar 0,42%-1,05% dividendlekkage ten opzichte van het uitgekeerde dividend. Bij Amerikaanse fondsen komen we rond de 4%-5,5% uit omdat ze geen dividendbelasting in Amerika hoeven te betalen. Bij Ierse ETF’s rond de 12%, maar er is eventueel ook een mogelijkheid dat naar rond de 5% terug te brengen.

Dividendlekkage per domicilie
Gemiddelde dividendlekkage per domicilie in de afgelopen jaren. * = als lek in US gedicht kan worden. Voor Nederlandse fondsen geen cijfers bekend, daar is de aanname gedaan op basis van het gemiddelde van 0,42%-1,05%.

Dit zijn gemiddelde cijfers uit het verleden. In de toekomst kunnen deze anders zijn door wijzigingen in belastingregimes, hoogte van dividenduitkeringen per land en of wijzigingen van het aandeel van een land in een index.

De fondsen

De fondsen staan op alfabetische volgorde. Als je klikt op een fondsnaam verschijnt de analyse van het desbetreffende fonds op een aparte pagina.

Brokers

Broker kosten neem ik nu niet mee. Kosten daarvan zijn eenvoudig op te zoeken en bij de fondskosten op te tellen.

Of zie De beste ETF voor een aantal fonds-broker combinaties.

Rekenvoorbeeld

Hoe ga je weten hoe duur een fonds in totaal was in het verleden?

Dat is lastig omdat je dan een dividendpercentage moet aannemen. Ik hou het even bij een arbitrair dividendpercentage: 2,5% bruto per jaar.

Laten we het Vanguard FTSE Developed World fonds (VEVE) pakken voor het rekenvoorbeeld. De cijfers daarvoor zijn 0,12% TER, 0,027% ITK (Interne TransactieKosten) en -0,011% lending inkomsten. Dat geeft in totaal 0,136%. 12% dividendlekkage * 2,5% dividend geeft 0,30% extra kosten. Dan komen we uit op 0,136% + 0,30% = 0,436% aan totale kosten voor Vanguard VEVE.

Als we dit met een aantal (developed) world fondsen doen uit dit artikel dan krijgen we het overzicht dat ik aan het begin van het artikel liet zien:

Benadering van de totale kosten per World fonds in het verleden bij 2,5% dividend
Benadering van de totale kosten per World fonds in het verleden bij 2,5% dividend

Cash/tax drag heb ik buiten beschouwing gelaten. VTI-VXUS neemt als enige uit deze grafiek ook emerging markets en small-caps mee. Bij NTWC zijn de (eventuele) kosten van het master fonds (0,03%) meegenomen.

Invesco/Vanguard = 70% SCOH, 18% VWCG, 5% VGEK en 7% VJPA. Dat benadert een Developed World fonds. Canada en Israël zijn buiten beschouwing gelaten hierin, bij de andere fondsen worden die wel meegenomen. Als dividendlek neem ik 52% aan, dat zal niet heel precies kloppen, maar is vrij lastig exact te berekenen door de wisselingen van dividend per regio.

Vanguard VTI-VXUS = 59% VTI en 41% VXUS. Als dividendlek pak ik voor het gemak de 4,8% van VT.

Bovenstaande kosten zijn nog exclusief broker kosten. Alle fondsen behalve NT en NN zijn bij de broker van mijn voorkeur (Interactive Brokers) te krijgen zonder aanvullende vaste beheerkosten. NN is via Fitvermogen te krijgen zonder aanvullende vaste beheer kosten. NT is interessant via Rabobank of ABN AMRO. Om een idee te geven wat voor kosten er dan bij komen: bij 100k belegd vermogen zijn de beheerkosten bij Rabo 0,24% en bij ABN 0,20%. Bij 500k belegd vermogen bij Rabo 0,08% en bij ABN 0,12%.

Voor een aantal onder ons is nu misschien de verleiding groot om de gevonden cijfers door te trekken naar totaal portefeuilles en daar dan broker kosten bij op te tellen en alles tot op de cent te analyseren. Ik zou dit niet doen om de volgende redenen:

  • Een keuze enkel op kosten maken is naar mijn mening niet verstandig
  • Je komt vaak uit op een “reken je rijk” met Nederlandse fondsen. Juist bij de Nederlandse fondsen heb je door de ESG-uitsluitingen een lager verwacht rendement ten opzichte van de hele index. Het ESG beleid geeft ook extra impliciete transactiekosten die ik in dit overzicht niet mee heb kunnen nemen. Ook zijn er nog aanvullende “kosten” voor cash/tax drag
  • Ik kijk hier naar actuele kosten (TER) en kosten uit het verleden (ITK, lending en dividendlekkage). Deze kosten kunnen zich in de toekomst anders ontwikkelen. Hetzelfde geldt ook voor broker kosten
  • De 2,5% dividend die ik heb aangenomen is arbitrair. De laatste 10 jaar is het bruto gemiddelde 2.8% geweest voor MSCI World. Maar ik weet niet hoe dit zich gaat ontwikkelen
  • Fondsen die aanvullende risico’s nemen met synthetische replicatie of uitlenen komen er wat beter uit. Of je dat het risico waard vindt is een persoonlijke afweging
  • In mijn berekeningen zitten vast ergens fouten en of verkeerde aannames

Tot slot

Dit is hoever ik kan komen om kosten en een aantal aspecten van index fondsen inzichtelijk te maken. Ik ben blij dat het een heel eind is gelukt. Kies een fonds en broker waar je je in kan vinden, in plaats van het 100% op kosten te benaderen.

We vergeten het wel eens: de fondsen die ik hier behandel zijn waarschijnlijk de top 8 wat betreft prijs en spreiding uit een zeer groot landschap van mogelijkheden. In die zin allemaal uitstekende kandidaten.

Beschouw dit artikel niet als advies. Ik ben geen financieel, fiscaal of beleggingsadviseur en/of specialist. In deze tekst en berekeningen zitten vast fouten. Check altijd je zaken zelf voordat je keuzes maakt.

Vragen, opmerkingen of heb je een foutje in mijn berekeningen gevonden? Dan hoor ik dat graag! Stel je vraag a.u.b. hieronder in de comments, waarschijnlijk hebben meerdere mensen wat aan de discussie.

Wil jij, net als ruim 14.000 anderen, een e-mail ontvangen zodra er een nieuwe post verschijnt en het FOB huishoudboekje 2024 kado?



Gelieve een geldig e-mailadres in te voeren
Dat adres is al in gebruik
The security code entered was incorrect
Check je mail inbox (of spambox) om je inschrijving te bevestigen. Geen mail ontvangen? Mogelijk heb je een typefout gemaakt; voer je mailadres nogmaals in.


De informatie op deze site is mijn persoonlijke mening, geen beleggingsadvies en je blijft zelf verantwoordelijk bij opvolgen ervan. Let op: beleggen gaat gepaard met risico's, je kunt je inleg (deels) verliezen. Blauw onderstreepte links met   kunnen mij een vergoeding opleveren voor het doorverwijzen. Dit kost jou niets. Reacties kunnen worden gemodereerd of verwijderd.

Schrijf een reactie

28 Reacties

  1. Hoi Mr FOB,

    Ik heb een vraag aan Gerben. Hij schrijft in de reacties bij dit artikel: “Ik heb zelf een slecht gevoel bij NT omdat ze mij niet te woord willen staan, ik informatie moeilijk bij ze kan vinden en ze aan self custody doen.” Wat bedoelt hij met self-custody en waarom vindt hij dat een minpunt?

    En MrFOB, hoe denk jij over deze argumenten van Gerben?

    • Het bewaarbedrijf (custodian) van NT is een onderdeel van Northern Trust zelf. Gerben vindt dat een minpunt, wellicht omdat dat het risico op belangenverstrengeling zou kunnen vergroten (maar dat kan hij je het beste zelf vertellen).
      De custodian-markt is een zeer streng gereguleerde markt heb ik begrepen van de baas van Vanguard Benelux. Ik maak me geen zorgen om de NT-constructie.

    • Frans, zie het stukje “Bijzonderheden” op de fonds pagina van Northern Trust wat ik met self custody bedoel. Het is de combinatie van dat, de punten die jij aanhaalt en het exclusieve distributiemodel via de grootbanken wat me een slecht gevoel blijft geven ze.

  2. Zeer goede uiteenzetting, complimenten! Vooral de opmerkingen dat een goede keuze niet alleen op kosten berust (hoewel dit natuurlijk erg belangrijk is) en dat al deze fondsen sowieso tot de goedkoopste behoren zijn naar mijn mening erg belangrijk.

  3. Beste Gerben,

    Bedankt voor de uitgebreide analyse en uitleg. Ik probeer momenteel te kijken welke mogelijkheden er zijn om kosten te besparen ten opzichte van de grootbanken met de bekende NT-fondsen en daar komt deze informatie goed bij van pas. Voor een vergelijking probeer ik zelf ook de verschillen uit te rekenen, maar kom met de combinatie Invesco/Vanguard lager in de kosten uit. Ik vroeg mij af of ik iets over het hoofd zie, omdat je ook spreekt over een aangenomen dividendlek van 52% waarvan ik niet snap waar deze gebruikt wordt. Zoals ik kan vinden zijn van de 4 fondsen alle kosten bepaald (incl. dividendlek) en samen met de verhouding van de fondsen kom ik dan op 0.16(4)% uit in plaats van 0.22%. Dus voor elk fonds (TER+ITK+Lending+dividendlek x 2.5%) x fondsfractie en dan opgeteld. Heb jij misschien een idee wat ik verkeerd doe?

    • Hallo Niels, om geen appels met peren te vergelijken reken ik het dividendlek over het geheel. Dus 5% over 2.5% dividend. Als je het per fonds doet ga je verschil krijgen door wisselende grootte van regio’s en dividend hoogte in verleden. Omdat Invesco/Vanguard alleen dividend efficiënt is in de VS heb je in feite een gelijk lek met met Vanguard VT. Daar haal ik de 5% vandaan.

      Mijn berekening is eventueel hier te vinden: https://github.com/gerbenvl/indexfondsen/blob/main/2022.World-fondsen.xlsx

  4. Beste Gerben,

    Dank voor dit fantastische artikel! Toch kan ik er voor mezelf nog geen duidelijke richting uit halen. Ik hoop dat je me wilt helpen.
    Uitganspunten:
    Tot nu toe vind ik ESG uitsluitingen niet erg (heb nu NN bij Fitvermogen). Ik vind de VTI/VXUS te ingewikkeld, en ik zit liever bij een Nederlandse partij Lynx dan IBKR. DeGiro sluit ik uit op basis van berichtgevingen op dit forum.
    De gegevens die ik invoer op indexfondsenvergelijken.nl zijn 100k start, 1000 maandelijks inleggen, looptijd 17 jaar, groei 4% en dividend 2%.
    Op basis hiervan lijkt het meest logische resultaat Actiam AVIAW + EMIM bij Lynx te zijn. In dit artikel spreek je echter over Actiam ADIAW (is hetzelfde als AVIAW, heb je uitgelegd) en ADIAOL. Die laatste lijkt dan weer niet te koop te zijn bij Lynx. Hoe verhoudt ADIAOL zich tot EMIM qua spreiding en kosten?
    Zie jij een bepaalde logische keuze of heb je andere tips?
    Bij voorbaat heel veel dank!

    • ADIAOL en EMIM schat ik gelijk wat betreft kosten, EMIM heeft wat betere spreiding want heeft geen ESG screen en neemt small caps mee.

      Lynx maakt IBKR nog geen Nederlandse partij. Het geeft alleen een Nederlandse helpdesk. Verder heb je gewoon te maken met de Ierse/Amerikaanse regels van IBKR.

      De uiteindelijke keuze zal je zelf moeten maken. Ik kan alleen wat hints over kosten en spreiding geven 😉

  5. Hoi Mr. Fob, Hoi Gerben

    Ik heb een vraag over de berekening van dividend lekkage.

    Klopt onderstaande?

    Dividend en belasting speelt op twee niveau’s:
    1. Dividend van ondernemening (bijv. Apple) aan het fonds (Vanguard)
    2. Dividend van Vanguard aan de belegger (zoals jij& ik)

    In jouw berekening van de dividend lekkage in een eerdere blog (titel: Wat is dividendlekkage?) spreek je in het boekjaar 2019 (pagina 61 jaarverslag) bij VWRL van uitgekeerd dividend van USD 64.119.281 en afgedragen belasting van USD 7.444.601. Met wat verdere berekeningen kom je daarmee op een dividend lekkage van 0,27%. Hiermee bedoel je neem ik aan dividend op niveau 1 (van onderneming naar Vanguard)? En niet incl niveau 2 toch?

    Bij een fiscale beleggingsinstelling (fbi) is als ik het goed begrijp de lekkage op niveau 1 nagenoeg nul, in latere blogs zag ik bijv voor Northern Trust een lekkage van ca. 0,02%. Dit klopt toch? Waarom kunnen fbi’s dit en bijv Vanguard niet?

    Voor zowel Vanguard als Northern Trust geldt daarna dat bij de uitkering op niveau 2, uitkering van dividend door deze fondsen naar ons als beleggers dat zij 15% inhouden aan dividend belasting. Als prive kun je dit in Nederland terugvragen. Dit klopt ook toch? Weten jullie toevallig of je die laatste 15% ook kan terugvragen als je vanuit een BV belegd?

    Dank voor de tijd& moeite bij beantwoording!

    Groetjes, Marcel

    • Klopt dat voorbeeld gaat over niveau 1. Niveau 2 kennen de meeste Vanguard fondsen niet omdat er in Ierland de dividendbelasting 0% is.

      Klopt, een FBI kan het lek tot een heel laag percentage terugbrengen met hulp van de Nederlandse belastingdienst. Vanguard EU zou dat ook kunnen doen, maar Vanguard heeft voor de meeste ETF’s gekozen voor een andere fiscale structuur in Ierland. Ik denk om een zo breed mogelijk publiek Europees publiek aan te spreken. Een FBI moet altijd in Nederland gevestigd zijn en daar is de keuze niet op gevallen.

      NT: privé kan je inderdaad terugvragen. Bij een BV werkt het iets anders, maar je kan met te betalen VPB verrekenen. Bespreek dit wel even met je administrateur / accountant.

    • Als je geen US dividendbelasting kan verrekenen in box 3 dan is VTI-VXUS niet zo interessant. Volgens mij is er nog geen nieuwe wet? Natuurlijk geen garanties, maar ik verwacht dat je daar gewoon US dividendbelasting kan blijven verrekenen bij voldoende inkomen in box 3.

  6. Wow, dit is echt prachtig werk, Gerben!
    Wij Belgen kunnen geen gelekte dividenden recupereren, dus concludeer ik dat de Amerikaans-gedomicilieerd fondsen het goedkoopst zijn (en de Ierse, met de synthetische truc die je beschrijft). En dan altijd als accumulatiefonds, omdat die in Belgie fiscaal interessanter zijn.

    • Dank Frederik 🙂 Ik ken de Belgische situatie niet om hier wat over te kunnen zeggen. Het artikel is in eerste instantie geschreven voor de Nederlandse situatie. Let op dat Amerikaanse fondsen altijd distribuerend zijn (nooit accumulerend) en altijd 15% US belasting inhouden op dividend. Ik bovenstaande cijfers ga ik er vanuit dat je die 15% kan terugvorderen. Als je dat niet kan zijn deze fondsen niet interessant. Let ook op erfbelasting bij US fondsen, Nederland heeft een goed verdrag met de US. Hoe dat in België zit weet ik niet. Iers synthetisch voor het US gedeelte bestaat wel gewoon accumulerend en houdt geen dividendbelasting in.

  7. Interessant artikel, bedankt voor het uitspitten. Ik heb een groot deel van mijn vermogen belegd in IWDA bij degiro en deze komt op de laatste plaats in jouw overzicht: 0.49%. Nog steeds niet slecht maar het kan dus beter.

    Ik trek voor mezelf de volgende conclusies:
    VTI/VXUS valt af, teveel gedoe met opties
    ACTIAM: zou kunnen maar is geen ETF
    NTWC lijkt dan de beste optie. Maar de kosten van de verschillende brokers staan hier niet bij. Ik kijk terug naar een eerder artikel “beste ETF in 2021” en zie dat de ABN/AMRO uitkomt op totale kosten van 0.42%.

    Het verschil met de 0.49% kosten voor IWDA lijkt dan heel klein. Of zie ik hier iets over het hoofd?
    Los van deze kosten zal ik het toch serieus overwegen vanwege een meer degelijke broker.

    • Ja bij NT komen er nog beheerkosten bij. In het artikel boven staat een hint voor bij 100k en 500k.

      Of je dingen over het hoofd ziet en over de conclusies die je voor jezelf trekt: dat is erg persoonlijk. Uiteindelijk is het een keuze op het vlak van kosten, spreiding, risico, complexiteit en betrouwbaarheid. Bij de eerste drie aspecten zou dit artikel wat kunnen helpen om tot een keuze te komen.

      Complexiteit en betrouwbaarheid is subjectief en persoonlijk. Sommigen willen juist Actiam omdat het geen ETF is en dus makkelijker aan te kopen. Degenen die ik ken met VTI-VXUS of de Invesco-Vanguard 5 ETF portefeuille, vinden de complexiteit niks voorstellen en het de kosten besparing waard. Betrouwbaarheid is nog subjectiever: ik heb zelf een slecht gevoel bij NT omdat ze mij niet te woord willen staan, ik informatie moeilijk bij ze kan vinden en ze aan self custody doen. Anderen vinden dit geen probleem.

      Mijn persoonlijke mening over je afweging: op Vanguard VEVE na zal je ten opzichte van IWDA altijd iets inleveren wat betreft spreiding of complexiteit.

  8. Dank voor dit fantastische monnikenwerk Gerben! Weet jij hoe het zit met de dividendlekkage van ETF’s die Luxemburg als domicilie hebben? Ben aan het kijken naar de Lyxor Core MSCI World ETF, maar kom lastig tot niet door de documentatie heen. Dank alvast!!

    • Graag gedaan 🙂 Ik dacht dat Luxemburgse World ETF’s altijd rond de 18% dividendlek hadden. Dit vanwege 30% in plaats van 15% dividendbelasting voor het USA gedeelte. Helaas heb ik geen jaarverslag van een Luxemburgs fonds kunnen vinden waarin het lek gespecificeerd staat. In het Lyxor jaarverslag kan ik het ook niet vinden.

      We kunnen wel naar de tracking difference kijken. Omdat het geen Nederlands fonds is zou dat best een aardig beeld moeten geven. De tracking difference historie voor Lyxor Core MSCI World is wel erg kort met twee jaar. Die twee jaren blijven ze net onder de netto index, dat zou je eigenlijk niet verwachten met een dergelijke lage TER. Ook lijkt er geen Luxemburgse fysieke S&P500 ETF te bestaan, misschien bevestigt dan de 30% USA belasting theorie. De rest van de aanbieders zal niet voor niks Ierland kiezen.

      Vanguard FTSE Developed World of SPDR MSCI World lijken dan betere keuze’s. Die hebben ook een TER van 0,12% en (waarschijnlijk) lagere dividendlekkage.

  9. De kans is groot dat de ESG uitsluitingen voor de lange termijn juist zeer gunstig zullen zijn. De verwachting is dat die fondsen die de wereld kwijt moet omdat ze niet aan de ESG voorwaarden voldoen het op termijn slechter gaan doen. (Daarnaast is dit een ontwikkeling die juist gesteund moet worden als je voorstander van een schonere en betere wereld bent: dan moet je eigenlijk niet investeren in de bedrijven die door ESG worden uitgesloten, ook al zijn de ESG criteria deels een wassen neus.) Op korte termijn is er niets van te zeggen of met of zonder ESG criteria beter of slechter af bent (ik heb een aantal studies bekeken en er is m.i. geen duidelijk conclusie voor het korte termijn rendements-voordeel of nadeel. Historische gegevens bieden geen enkele garantie, zeker niet op het gebied van ESG.). Door de uitsluiting zijn er wel misschien iets hogere kosten, bijvoorbeeld kan het zijn dat indexbouwers iets extra rekenen. Uiteindelijk heeft elke index zijn beperking. Er is geen enkele index die alles ter wereld meeneemt. Zie bijvoorbeeld ook het verschil tussen MSCI en FTSE. Ik probeer juist elk jaar meer te investeren in duurzame bedrijven en ESG-gebaseerde indices.

    • Risico en rendement gaan hand in hand. Als bedrijven met goede ESG eigenschappen een gunstig vooruitzicht hebben dan geeft dat minder risico voor de toekomst en dus een lager verwacht(!) rendement. Als veel fondsen non ESG holdings kwijt willen dan is al lang in de markt ingeprijsd. Dat is geen gegeven wat alleen jij en ik weten.

      Ik wil ook een schonere en betere wereld. Wie niet? Ik doe daar persoonlijk een boel voor. Of ESG fondsen daarbij helpen weet ik niet. Het lijkt veel marketing. Door in bepaalde bedrijven niet te investeren verandert er weinig. Lees of kijk een naar “Sounding good or Doing good” van Prof. Damodaran.

      Actiam en NT sluiten bedrijven uit waarmee Nederland of staats gelieerde bedrijven volop zaken doen: zoals Boeing, Lockheed (JSF), Volkswagen, Johnson & Johnson en Pfizer. Ja ik heb een Corona vaccin van één van de genoemde bedrijven. Verder kom ik wel eens bij McDonalds, heb ik een Mastercard, drink ik wel eens Cola, Google ik wel eens en tank ik soms bij Shell. Dit zijn allemaal uitsluitingen in sommige fondsen zijn. Ik vind het moeilijk wat ik hier mee moet of van moet denken.

      Het vermindert per definitie wel je diversificatie, daar ben ik niet zo’n fan van. Ofwel… lastig onderwerp 🙂

  10. Een gedetailleerd en mooi gestructureerd artikel! Dank Gerben
    Voor zover ik tot nog toe heb gezien, zitten deze kosten (vaak) in de koers verwerkt en worden niet apart in rekening gebracht aan de belegger. Tenminste bij ABN en Rabobank.

    Scenario: laten we twee fondsen A en B, allebei gevestigd in Nederland en met hetzelfde dividend lekkage. Stel dat fonds A een groter rendement heeft geleverd dan fonds B, zeg maar over afgelopen 36 maanden.

    Als we puur naar de koersontwikkeling kijken en gezien de kosten al in de koers verwerkt zijn, maakt het dan nog steeds uit wat de fondskosten zijn?

    • Klopt, de kosten zitten in de koers verwerkt.

      Theoretisch gezien heb je gelijk en zou je alleen naar de koers kunnen kijken. Dit zou ook werken als dividend ook in de koers zou zitten en twee NL fondsen dezelfde index zouden volgen. Praktisch gezien loopt het daarop (helaas) klem omdat dividend niet in de koers zit, en bij de Nederlandse fondsen die ik heb bekeken zijn er geen die dezelfde index volgen.

      Verschillend ESG beleid of verschillende indexen geeft verschillen in de aandelen in het fonds. Verschillen in aandelen geeft verschillende rendementen. Je kan rendementen van twee verschillende NL fondsen naast elkaar leggen. Dan zit je te kijken naar een mix van rendementsverschillen door kosten en door andere aandelen. Wat voor welk deel verantwoordelijk is is niet te zien. Zoals altijd geven rendementen uit verleden geen garantie voor de toekomst. Sterker nog als een breed gespreid NL fonds het 3 jaar lang veel beter doet als een ander NL fonds, dan is de kans groot is dat dat in de jaren daarna er andersom uitziet.

      Als je twee Ierse dividend accumulerende fondsen hebt die beide (bijvoorbeeld) de MSCI World Index volgen, dan zou dit wel werken.

  11. Duidelijk overzicht! Hoe kan je de box 3 belasting berekenen om te zien of Vanguard US een betere optie is?

    • Mr FOB heeft een box 3 calculator staan meen ik. Anders bij berekenhet.nl bijvoorbeeld. Even een voorbeeld. 150k vermogen met fiscaal partner zonder box 3 schulden geeft 294,- euro box 3 belasting. US dividend belasting (15%) bij bijvoorbeeld 2,5% dividend over 150k geeft 562,50 euro. Je kan maar 294,- verrekenen, de rest zul je moet doorrollen naar latere jaren. Bij geen inkomsten is het weer anders, zie daarvoor een voorbeeld in de link. Tip: vul voor je persoonlijke situatie een voorlopige aangifte inkomstenbelasting in en speel daar wat mee om te zien hoe dit werkt. Stuur deze natuurlijk niet in naar de belastingdienst 😉

    • Ok goed om dat mee te nemen in de berekening.

      Klopt het volgende? Ik neem de 562,50 euro dividend belasting over 150k, waarvan je maar 294 kunt verrekenen (en dus 268 moet doorrollen en mogelijk verliest als je er later geen gebruik van maakt).

      VTI+VXUS = 0.12%*150.000 = 180. Daar bovenop komt de 268 die je niet (direct) kunt verrekenen dus je hebt 448 aan kosten.
      IWDA (en VWRL die ongeveer hetzelfde is begrijp ik qua kosten) is 0.49%*150k=735

      Ookal kan je niet al de dividend kosten (direct) verrekenen, heb je 287 minder kosten met de VTI+VXUS optie. Goed om een beter inzicht te krijgen in de kosten. Ik wist niet dat VWRL (die ik nu heb) zo duur is in vergelijking met andere opties.

    • Ja dit klopt. Bij twijfel helemaal niet kunnen verrekenen van dividend belasting in de toekomst zou ik één van de andere opties overwegen.

      VWRL duur? Uit honderden fondsen heb ik er maar een stuk of 6 kunnen vinden die substantieel goedkoper zijn 😉